خانم ها در طول زندگی با تغییرات هورمونی شدیدی رو به رو می‌شوند که گاه مسائلی چون اختلالات و بی نظمی در قاعدگی یا به عنوان مثال مشکلاتی چون یائسگی زودرس برای فرد ایجاد می‌کند. یائسگی خود به تنهایی عوارض بیشماری برای بدن فرد به همراه دارد، چه بسا که این مورد زودتر از موئد برای فرد ایجاد شود. در ادامه به عوارض یائسگی زودرس و راه های پیشگیری از آن اشاره خواهیم داشت.
یائسگی زودرس چیست؟
با افزایش سن، فعالیت تخمدان‌ها که هر ماه یک تخمک را آزاد می‌کنند کمتر می‌شود، به طور همزمان تولید هورمون‌های استروژن و پروژسترون کمتر می‌شود، در نتیجه‌ی این روند تغییراتی در دوره‌های قاعدگی ایجاد می‌شود، ممکن است دوره‌های قاعدگی کمتر و سبک‌تر شود یا اینکه طولانی‌تر و شدیدتر شوند و فاصله‌ی بین دوره‌ها کاهش یابد. اگر این اتفاقات در سنین بین 45 تا 55 سال رخ بدهد احتمالا شما در حال نزدیک شدن به دوره‌ی یائسگی خود هستید و اگر پیش از 40 سالگی باشد به احتمال زیاد شما دچار یائسگی زودرس شده‌اید.
سن شروع یائسگی بین 45 تا 55 سالگی می‌باشد و یائسگی که بین 40 تا 45 اتفاق بیفتد را یائسگی زودهنگام می‌گویند. یائسگی زودرس به علت نارسایی زودرس تخمدان رخ می‌دهد، به طور معمول هر ماه یک تخمک آزاد می‌شود اما در یائسگی زودرس این اتفاق رخ نمی‌دهد و قاعدگی متوقف می‌شود.
دوران یائسگی و علائم پیش از آن برای هر فردی منحصر به فرد است، در برخی از افراد تخمدان ها به تدریج مقدار کمتری هورمون ترشح می‌کنند و در بعضی دیگر پیش از پایان تخمک گذاری به صورت جهشی این هورمون ها آزاد می‌شود. اگر یک سال کامل قاعدگی رخ ندهد، می‌توان گفت که دوران یائسگی شروع شده است.
علائم یائسگی زودرس
علائم یائسگی زودرس مانند یائسگی طبیعی می‌باشد با این تفاوت که قبل از سن 40 سالگی شروع می‌شود. علامت اصلی آن توقف قاعدگی می‌باشد، قبل از دوره‌ی یائسگی، قاعدگی‌ها کمتر می‌شود که به آن دوره‌ی پیش از قاعدگی می‌گویند. دیگر علائم قاعدگی زودرس عبارتند از:
- ریزش مو
- خشکی واژن
- گر گرفتگی
- تعریق شبانه
- افزایش وزن
- اضطراب و بدخلقی
- مشکل در تمرکز و حافظه
- درد واژن هنگام رابطه جنسی
- از دست دادن میل جنسی
- مشکل در خواب شبانه
- حساس شدن سینه‌ها
- از دست دادن قدرت باروری
عوارض یائسگی زودرس در بانوان
زنانی که دچار یائسگی زودرس می‌شوند ممکن است به علت عدم ترشح استروژن در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان قرار بگیرند.
عدم توانایی برای بچه‌دار شدن و باروری از دیگر مشکلاتی است که با یائسگی زودرس برای خانم ها اتفاق می‌افتد. ناگفته نماند که همراه با تغییراتی که پس از یائسگی در بدن اتفاق می‌افتد ممکن است فرد دچار اختلالات روانی مانند افسردگی شود. اگر دچار علائم افسردگی و تغییر خلق و خو پس از یائسگی شده‌اید بهتر است به حل این مشکل بپردازید.
علل یائسگی زودرس
در بعضی مواقع نمی‌توان علت خاصی برای این اختلال پیدا کرد و دلیل روشنی وجود ندارد اما بعضی عوامل ممکن است در ایجاد این مشکل دخیل باشند که بعضی از آن‌ها شامل این موارد می‌شوند:
- افراد مبتلا به ایدز
- ناهنجاری‌های کروموزومی
- خونریزی غیرطبیعی رحم
- خانم های دارای بیماری‌های خودایمنی
- افراد مبتلا به سندرم خستگی مزمن
- خانم هایی که تخمدان‌های خود را برداشته اند.
- شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی جهت درمان سرطان لگن
- افرادی که هیسترکتومی ( عمل برداشتن رحم ) انجام داده اند.
- اشخاصی که دخانیات یا مشروبات الکلی مصرف می‌کنند.
- احتمال یائسگی زودرس در خانم‌هایی که یکی از اعضای خانواده آن‌ها دچار این اختلال بوده است، بیشتر از دیگر افراد است.
تشخیص یائسگی زودرس برای بانوان چگونه است؟
اگر پزشک تشخیص دهد که شما در معرض قاعدگی زودرس قرار دارید آزمایش هایی را جهت بررسی سطح استروژن و ارزیابی سلامت تخمدان‌ها شما انجام خواهد داد و با توجه به آن‌ها اگر قصد بارداری دارید درمان‌هایی را جهت درمان شما ارائه خواهد کرد. درمان یائسگی زودرس به خصوص برای خانم‌هایی که قصد بارداری دارند بسیار مهم و حیاتی می‌باشد، بنابراین با مشاهده علامت‌هایی که ذکر شد باید هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید. مشاوره تغذیه، التیام عوارض جانبی از طریق هورمون درمانی بخشی از درمان‌هایی است که ممکن است به شما پیشنهاد شود.
احتمال یائسگی زودرس تنها در یک درصد جمعیت زنان روی می دهد اما اگر شما در گروه پرخطر واقع شده‌اید بهتر است تحت مراقبت پزشک باشید تا با شناسایی اولین علائم اقدامات درمانی مناسب برای شما انجام شود.
درمان یائسگی زودرس
درمانی که برای یائسگی زودرس در نظر گرفته می‌شود مانند زمانی است که یائسگی به طور طبیعی شروع می‌شود، اصولا درمان جایگزینی هورمونی (HRT) یا قرص‌های ضدبارداری ترکیبی پیشنهاد می‌شود. درمان جایگزین هورمونی برای بیماران مبتلا به سرطان ممکن است جایگزین مناسبی نباشد، بهترین متخصص زنان با در نظر داشتن تمام شرایط شما، بهترین درمان را ارائه خواهد کرد و ممکن است پیشنهاداتی برای تغییر سبک زندگی ارائه دهد. باید در نظر داشته باشید که این مسئله بسیار مهم است و باید حتما تحت نظر بهترین پزشک متخصص زنان بررسی شود.
نکات مهم در مورد یائسگی زودرس
- اگر مادر یا خواهر شما دچار یائسگی زودرس بوده است، احتمال اینکه شما هم دچار این اختلال شوید بسیار افزایش می‌یابد.
- اگر شما زیر 35 سال سن دارید و بیشتر از یک سال است که برای بارداری اقدام نموده‌اید یا اینکه بالای 35 سال دارید و 6 ماه است که تصمیم به بارداری گرفته‌اید اما نتیجه‌ای حاصل نشده است، شاید در معرض یائسگی زودرس قرار دارید، در این صورت حتماً باید با پزشک متخصص زنان مشاوره داشته باشید.
- اگر تحت درمان سرطان یا شیمی درمانی بوده‌اید باید از لحاظ قاعدگی زودرس بررسی شوید.
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده شما دچار بیماری لوپوس یا کم کاری تیروئيد می‌باشد احتمال اینکه شما در معرض قاعدگی زودرس قرار داشته باشید بیشتر است.
