خانم‌ها با افزایش سن با مشکلات و انواع بیماری‌هایی رو به رو می‌شوند که مهم‌ترین عامل اکثر این بیماری‌ها، تغییرات هورمونی است. افتادگی لگن یا پرولاپس اندام‌های لگن یکی از مشکلات شایعی است که در آن، موقعیت طبیعی داخلی لگن تغییر پیدا کرده و به سمت پایین کشیده می‌شود که عوارض و چالش‌های شدیدی برای خانم‌های میانسال به همراه دارد. در این مقاله با ما همراه باشید تا این موضوع را با جزئیات کامل بررسی نماییم و به سوالات احتمالی شما عزیزان پاسخ دهیم.
افتادگی لگن چیست؟
اندام‌هایی که در داخل لگن بانوان قرار دارند، شامل واژن، رحم، مجاری ادراری و مثانه و رکتوم هستند. ماهیچه‌ها و عضلات لگنی وظیفه نگهداری این اندام‌ها در محل خود را دارند تا بهترین عملکرد برقرار شود. در صورتی که عضلات لگن، شل و افتاده شوند، دیگر توان نگهداری این اندام‌ها در محل خود را ندارند و این اندام‌ها به به سمت پایین افتادگی پیدا می‌‌کنند که در اصطلاح پزشکی به این اتفاق پرولاپس یا افتادگی لگن می‌گویند. افتادگی کف لگن دارای درجات مختلفی است و برای همه خانم‌ها یکسان نیست.
انواع افتادگی لگن
افتادگی لگن با توجه به اینکه کدام عضو داخلی به علت ضعف عضلات لگن به سمت پایین حرکت کند، متفاوت است.
- زمانی که مثانه به سمت واژن افتادگی پیدا کرده و فرد، در برخی موارد دچار بی اختیاری ادرار می‌شود. به این نوع افتادگی لگن، سیستوسل یا افتادگی مثانه می‌گویند.
- زمانی که روده افتادگی پیدا می‌کند فرد دچار انتروسل یا فتق روده می‌شود.
- زمانی که راست روده به سمت واژن حرکت کرده باشد، فرد دچار رکتوسل می‌شود.
- پایین آمدن رحم به سمت واژن یا افتادگی رحمی که بسیار عذاب آور است.
به طور کل، افتادگی لگن باعث بروز اختلال در تمامی اندام‌های داخلی می‌شود. این عارضه در بسیاری از موارد بدون علامت بوده و فرد متوجه وجود آن نخواهد شد. پرولاپس لگن در برخی موارد، باعث بروز عارضه‌هایی در بانوان می‌شود که بسیار آزاردهنده هستند و توصیه می‌شود، سریعا برای درمان به بهترین متخصص زنان مراجعه نمایید.
علائم افتادگی لگن
افتادگی لگن به علل مختلفی روی می‌دهد و در همه افراد به یک شکل بروز نمی‌کند. برخی علائم پرولاپس لگن عبارتند از:
- گشادی واژن
- برجستگی و ورم واژن
- احساس درد و سنگینی در واژن
- خروج گاز معده بدون کنترل
- ایجاد عفونت‌های مجاری ادراری
- ناتوانی در کنترل مدفوع و بروز یبوست
- بروز مشکل در برقراری رابطه جنسی
- بروز درد در ناحیه تحتانی شکم و واژن
- اختلال در دفع ادرار و عدم توانایی در تخلیه کامل مثانه
- عدم کنترل ادرار مانند ترشح ادرار در زمان عطسه و سرفه
بیشتر بخوانید : بی اختیاری ادرار
علت بروز افتادگی در اندام های لگن
عوامل مختلفی در بانوان باعث بروز افتادگی لگن می‌شود به این معنی که در پیدایش این بیماری تنها یک دلیل ثابت موثر نیست. پرولاپس لگن با توجه به شرایط بدنی و نوع فعالیت و دیگر شرایط می‌تواند، علائم مختلفی را نمایان کند. برخی از شایع‌ترین دلایل بروز این بیماری عبارتند از:
- بارداری
- زایمان طبیعی و سخت
- سابقه خانوادگی و ژنتیک
- مصرف سیگار و دخانیات
- افزایش وزن و چاقی در بانوان
- داشتن سرفه دائم و ابتلا به برونشیت
- مشکلات دستگاه گوارشی و ابتلا به یبوست دائم
- فعالیت‌های سنگین و بلند کردن اجسام با وزن بالا
- رسیدن به زمان یائسگی و کاهش ترشح هورمون استروژن
- درشت بودن نوزاد در زمان تولد که باعث آسیب به اندام لگنی می‌شود
- انجام جراحی در ناحیه لگن ابتلا به این عارضه را در بانوان بالا می‌برد
درمان افتادگی لگن
در صورتی که بروز افتادگی لگن، در فعالیت‌های روزمره اختلال ایجاد کند، باید حتما تحت درمان قرار بگیرید. معمولا برای درمان این عارضه از روش‌های درمانی غیر جراحی استفاده می‌شود. در صورت جوابگو نبودن درمان غیر جراحی پزشک برای بهبود بیماری از روش جراحی استفاده می‌کند.
- استفاده از پساری: این ابزار سیلیکونی با توجه به سایز و معاینه پزشک متخصص زنان اندازه‌های متفاوتی دارد. قرار گرفتن این ابزار در داخل واژن باعث نگهداری اندام‌های لگنی در جای خود شده و از برخی عوارض افتادگی لگن، مانند: بی اختیاری ادرار و سایر بیماری‌های لگنی جلوگیری می‌کند. لازم به ذکر است، قرار دادن پساری در واژن باید توسط متخصص زنان و زایمان خوب انجام شود، زیرا جایگذاری اشتباه آن باعث آسیب و عوارض زیادی در بانوان می‌شود. توصیه می‌شود برای انجام درمان پرولاپس لگن به بهترین متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
- انجام ورزش کگل: انجام ورزش کگل باعث تقویت عضلات لگنی و انقباض و سفت شدن این عضلات می‌شود. نحوه انجام این ورزش بسیار راحت بوده و به این ترتیب است که ابتدا بدن را شل کرده و نفس عمیق بکشید. بعد از پر شدن شکم از هوا عضلات کف لگن را منقبض کرده و به مدت 5 ثانیه در این حالت بمانید، سپس هوا را تخلیه کرده و به حالت عادی برگردید. این تمرین را روزی 3 بار و هر مرتبه 15 دفعه انجام دهید. روش دیگر این ورزش به این صورت است که دراز کشیده و پای خود را باز کرده و سپس به داخل جمع کنید. به آرامی کمر و باسن خود را منقبض و رها کنید. این کار را به مدت 3 ست و هر ست را 15 بار انجام دهید.
- رژیم غذایی سالم: تغییر در سبک زندگی و داشتن یک رژیم غذایی سالم می‌تواند در کاهش این عوارض تاثیر داشته باشد (از جمله کاهش مصرف مایعات برای کنترل ادرار و مصرف مواد غذایی فیبردار برای درمان یبوست و مشکلات روده ای).
- وزن ایده آل: اضافه وزن و یا چاقی یکی از عوامل بروز افتادگی لگن است. با کاهش وزن و رسیدن به وزن نرمال، این عارضه درمان می‌شود و یا عوارض ابتلا به این عارضه کاهش می‌یابد.
بیشتر بخوانید: مراقبت‌های بعد از یائسگی
روش‌های جراحی افتادگی لگن
تکنیک‌های جراحی به عوامل مختلفی از جمله شدت افتادگی بستگی دارد. در صورتی که در سنین پایین عمل جراحی برای درمان افتادگی لگن انجام شود، ممکن است این عارضه دوباره عود کند. بانوانی که خواهان بارداری و فرزندآوری هستند نباید از روش های جراحی برای بهبود این بیماری استفاده کنند. افراد دارای بیماری خاص مانند دیابت و مشکلات قلبی و تنفسی باید حتما با جراح زنان خوب برای انجام جراحی‌های پرولاپس لگن مشورت نمایید.
نتیجه گیری
با توجه به مطالب بیان شده در این مقاله، افتادگی لگن می‌تواند عوارض آزاردهنده‍ای را برای بانوان به همراه داشته باشد. بنابراین انجام چکاپ‌های منظم و مراجعه به بهترین متخصص زنان در تهران می‌تواند تا حد زیادی از بروز این مشکل پیشگیری کرده و یا به طور موثری در درمان آن نقش داشته باشد.
