هیسترکتومی یک عمل جراحی است که شامل برداشتن رحم و گاهی دیگر اندام‌های تناسلی است. این عمل یکی از رایج ترین جراحی‌های زنان است که در سراسر جهان انجام می‌شود. در این مقاله با ما همراه باشید تا دلایل و چگونگی انجام این روش را با هم بررسی کرده و به مزایای آن بپردازیم.
انواع هیسترکتومی
هیسترکتومی کامل
در این روش کل رحم از جمله دهانه‌ی رحم برداشته می‌شود. تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ ممکن است برداشته شوند یا با توجه به شرایط بیمار در بدن باقی بمانند.
هیسترکتومی جزئی
که به عنوان هیسترکتومی ساب توتال یا سوپراسرویکال نیز شناخته می‌شود، شامل برداشتن قسمت بالایی رحم است در حالی که دهانه‌ی رحم دست نخورده باقی می‌ماند. تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ معمولاً در این روش برداشته نمی‌شوند.
هیسترکتومی رادیکال
این روش معمولاً در بیمارانی که دچار سرطان شده اند انجام می‌شود. این شامل برداشتن رحم، دهانه رحم، قسمت فوقانی واژن و بافت‌های اطراف است. تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ نیز بسته به شرایط خاص ممکن است برداشته شوند.
دلایل انجام هیسترکتومی
فیبروم های رحمی
فیبروم‌های رحمی توده‌های غیرسرطانی هستند که در رحم ایجاد می‌شوند. آن‌ها می‌توانند از نظر اندازه و تعداد متفاوت باشند و ممکن است علائمی مانند خونریزی شدید قاعدگی، دوره‌های طولانی مدت، درد لگن، فشار بر مثانه یا راست روده و مشکلات باروری ایجاد کنند. اگر فیبروم‌ها علائم شدیدی ایجاد می‌کنند که به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارد یا اگر سایر درمان‌ها بی اثر بوده اند، ممکن است هیسترکتومی توصیه شود.
اندومتریوز
آندومتریوز وضعیتی است که در آن بافتی که به طور معمول داخل رحم را می‌پوشاند (آندومتر) خارج از آن رشد می‌کند. این بافت جابجا شده می‌تواند باعث درد، التهاب، جای زخم و ایجاد چسبندگی در ناحیه لگن شود. برای برخی از زنان، اندومتریوز را می‌توان با دارو یا روش‌های کم تهاجمی مدیریت کرد، اما در موارد شدید که علائم باعث مختل شدن فعالیت‌های روزمره شوند و سایر درمان‌ها ناموفق باشند، هیسترکتومی ممکن است به عنوان آخرین راه حل در نظر گرفته شود.
افتادگی رحم
افتادگی رحم زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های رحم ضعیف شده و باعث افتادگی رحم می‌شوند. این عارضه می‌تواند منجر به احساس فشار یا ناراحتی در ناحیه لگن، بی اختیاری ادرار، مشکل در تخلیه مثانه و مشکلات در اجابت مزاج شود. اگر درمان‌هایی مانند تمرینات مربوط به لگن یا داروها موثر نباشند، هیسترکتومی ممکن است راه حلی برای درمان این عارضه باشد.
خونریزی غیرطبیعی رحم
خونریزی غیرطبیعی رحم به خونریزی شدید، طولانی یا نامنظم قاعدگی اطلاق می‌شود. این عارضه می‌تواند ناشی از عدم تعادل هورمونی، پولیپ رحم، آدنومیوز یا سایر بیماری‌های زمینه ای باشد. اگر درمان‌های صورت گرفته توسط داروهای هورمونی، ابلیشن آندومتر، یا اتساع و کورتاژ (D&C) نتوانند خونریزی را کنترل کنند، هیسترکتومی ممکن است به عنوان آخرین راه حل برای رفع مشکل در نظر گرفته شود.
انتخاب های شخصی و هیسترکتومی انتخابی
در برخی موارد، زنان ممکن است به دلایل شخصی غیر مرتبط با شرایط پزشکی خاص، هیسترکتومی را انتخاب کنند. این دلایل می‌تواند شامل تمایل به پیشگیری دائمی از بارداری، کاهش درد یا ناراحتی مزمن لگن یا کاهش خطر برخی بیماری‌های زنانه مانند سرطان تخمدان یا رحم باشد. هیسترکتومی انتخابی یک تصمیم شخصی است که با همکاری متخصصان پس از بررسی دقیق مزایا و خطرات احتمالی اتخاذ می‌شود.
روش انجام هیسترکتومی
هیسترکتومی شکمی
در این روش یک برش در قسمت تحتانی شکم برای دسترسی و برداشتن رحم ایجاد می‌شود. این امکان دید و دسترسی خوب به اندام‌های لگن را فراهم می‌کند و آن را به روشی مناسب برای زمانی که نیاز به اقدامات اضافی است بدل می‌کند. زمان بازیابی پس از جراحی معمولاً در مقایسه با سایر تکنیک‌ها طولانی تر است.
هیسترکتومی واژینال
در این روش، رحم بدون برش خارجی از طریق واژن برداشته می‌شود. این روش اغلب زمانی ترجیح داده می‌شود که رحم اندازه طبیعی داشته باشد و فیبروم بزرگ یا سایر عوامل پیچیده در آن وجود نداشته باشند. هیسترکتومی واژینال به طور کلی منجر به مدت زمان بستری کوتاه‌تر در بیمارستان و بهبودی سریع‌تر می‌شود.
هیسترکتومی لاپاروسکوپی
این روش کم تهاجمی شامل ایجاد برش‌های کوچک در شکم است که از طریق آن یک لاپاروسکوپ و ابزارهای جراحی تخصصی وارد بدن می‌شوند. جراح این عمل را در حالی انجام می‌دهد که تصاویر بزرگنمایی شده را روی مانیتور مشاهده می‌کند. هیسترکتومی لاپاراسکوپی در مقایسه با هیسترکتومی شکمی باعث کاهش زخم، بستری کوتاه‌تر در بیمارستان و بهبودی سریع‌تر می‌شود.
بیشتر بخوانید: میومکتومی
مزایای انجام هیسترکتومی
هیسترکتومی بسته به شرایط خاص و شرایط پزشکی فرد می‌تواند مزایای بالقوه متعددی را به همراه داشته باشد. برخی از مزایای هیسترکتومی عبارتند از:
رهایی از علائم آزاردهنده
هیسترکتومی می‌تواند علائمی را که ممکن است در اثر شرایطی مانند فیبروم رحم، اندومتریوز، افتادگی رحم یا خونریزی غیرطبیعی رحم ایجاد شوند، کاهش دهد یا از بین ببرد. این علائم می‌توانند شامل خونریزی شدید یا طولانی در زمان قاعدگی، درد لگن، فشار، مشکلات ادراری یا روده ای و درد مزمن باشد.
بهبود کیفیت زندگی
برای بسیاری از زنان، رهایی از علائم آزاردهنده می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت کلی زندگی آن‌ها را بهبود بخشد. این امر می‌تواند منجر به کاهش درد و ناراحتی و بهبود عملکرد جنسی و عاطفی شود.
رفع مشکلات و بیماری‌های زنانه
هیسترکتومی می‌تواند یک درمان قطعی برای برخی از بیماری‌های زنانه مانند فیبروم رحم، اندومتریوز و انواع خاصی از سرطان باشد. برداشتن رحم می‌تواند به طور موثری خطر عود این شرایط را از بین ببرد یا کاهش دهد.
پیشگیری از مشکلات سلامتی در آینده
در برخی موارد، هیسترکتومی می‌تواند خطر ابتلا به برخی بیماری‌های زنان را کاهش دهد. به عنوان مثال، برداشتن رحم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان رحم را از بین ببرد یا خطر ابتلا به سرطان تخمدان را در شرایط خاص کاهش دهد.
نتیجه گیری
توجه به این نکته مهم است که تصمیم به انجام هیسترکتومی باید با مشورت با یک متخصص و جراح زنان و با در نظر گرفتن شرایط خاص پزشکی، شرایط فردی و خطرات و مزایای بالقوه گرفته شود تا با انجام آن به نتیجه‌ی مطلوب و مورد نظر خود برسید.
بیشتر بدانید : تخمدان پلی کیستیک
نتیجه گیری
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که انواع مختلفی از هیسترکتومی در دسترس است که مناسب‌ترین آن‌ها پس از تجزیه و تحلیل و تشخیص کامل و دقیق برای بیمار تجویز می‌شود. از آنجایی که این یک روش عارضه‌دار است، پیگیری درمان‌های لازم پس از جراحی مهم است.
آیا بعد از هیسترکتومی همچنان پریود خواهم شد؟
اگر تخمدان‌ها خارج نشوند، ممکن است همچنان تغییرات هورمونی شبیه چرخه قاعدگی را تجربه کنید، اما بعد از هیسترکتومی دیگر خونریزی قاعدگی نخواهید داشت.
آیا می‌توانم بعد از هیسترکتومی باردار شوم؟
خیر، بارداری بعد از هیسترکتومی امکان پذیر نیست، زیرا رحم، محل رشد جنین، از بدن خارج می‌شود.
آیا بعد از هیسترکتومی یائسه خواهم شد؟
اگر تخمدان‌ها همراه با رحم برداشته شوند (اووفورکتومی)، ممکن است علائم یائسگی را تجربه کنید. اگر تخمدان‌ها حفظ شوند، یائسگی ممکن است به طور طبیعی در زمان خودش رخ دهد.
دوره نقاهت بعد از هیسترکتومی چقدر است؟
دوره نقاهت بسته به نوع هیسترکتومی و عوامل فردی می‌تواند متفاوت باشد. ممکن است از چند هفته تا چند ماه متغیر باشد.
آیا هیسترکتومی بر رابطه جنسی تأثیر می‌گذارد؟
هیسترکتومی می‌تواند بر عملکرد و میل جنسی تأثیر بگذارد، اما میزان آن در همه‌ی افراد یکسان نیست. بسیاری از زنان پس از هیسترکتومی بهبود عملکرد جنسی را گزارش می‌دهند، به خصوص اگر قبل از جراحی درد یا ناراحتی را تجربه کرده باشند.
آیا پس از هیسترکتومی به هورمون درمانی (HRT) نیاز خواهم داشت؟
اگر تخمدان‌ها در طول هیسترکتومی برداشته شوند، هورمون درمانی ممکن است برای مدیریت علائم یائسگی توصیه شود. اگر تخمدان‌ها حفظ شوند، HRT ممکن است ضروری نباشد.
