یکی از پرچالش ترین مسئله ای که بانوان در زندگی خود تجربه می‌کنند بارداری و زایمان می‌باشد که حتی علاوه بر خانم، زوج هم دچار هیجان فراوان از این بابت می‌شود. حال گاه زایمان برای بانوان به امری سخت و پرچالش تبدیل شده که دغدغه و تنش های فکری بسیاری به خانم باردار منتقل می‌کند. زایمان زودرس در چه صورتی و برای چه افرادی اتفاق می‌افتد؟ در این مقاله تمامی موارد مربوط به این مسائل را برای شما گردآوری کردیم.
در ارتباط با زایمان چه می‌دانید؟
همانطور که می‌دانید زایمان دارای انواع طبیعی و سزارین می‌باشد که هر یک دارای زمان مناسب و مربوط به خود می‌باشد که با استفاده از تکنولوژی های روز انجام می‌گیرند. دیده می‌شود که زایمان ها اغلب با مشکلاتی نظیر تنگی لگن و اختلالات عملکردی رحم مواجه می‌شوند که البته هر یک از این موارد دارای راه حل مربوط به خود می‌باشند. به همین دلیل توصیه می‌شود که برای دوران بارداری و انواع مراقبت ها و زایمان حتما بهترین دکتر زنان و زایمان را برای خود برگزینید. در این مقاله به مشکل زایمان زودرس می‌پردازم تا بانوان اطلاعات کاملی در این زمینه کسب و افرادی که تجربه اول بارداری را پشت سر می‌گذارند، از این افکار تنش زا رهایی یابند.
زایمان زودرس چیست؟
هنگامی که وقت مناسب زایمان فرا رسد، دهانه رحم دچار انقباضات متعدد شده و دچار بازشدگی می‌شود. برخی از زایمان هایی که زودتر از موعد تشخیص داده شده، اتفاق می‌افتد را زایمان زودرس می‌نامند. درواقع زایمان های زودرس قبل از هفته 37 بارداری رخ می‌دهد و نوزادانی که در پس این نوع زایمان به دنیا می‌آِند اغلب نارس هستند. باید حتما این نکته را بدانید که تمامی افرادی که درد زایمان قبل از هفته 37 بارداری تجربه می‌کنند، به بدنیا آوردن فرزند نارس دچار نمی‌شوند. در بسیاری از موارد مشاهده شده که خانم باردار، درد زایمان زودرس را به صورت متعدد تجربه کرده اما فرزندش در همان زمان مناسب بعد از 37هفته به دنیا می‌آید.
انواع زایمان زودرس
حتما شما هم نمی‌دانید که زایمان زودرس خود به دو دسته تقسیم می‌شود که در ادامه به توضیح مختصر از هر یک خواهیم پرداخت:
زایمان زودرس زودرس
(Early preterm labor): این نوع زایمان درواقع بسیار زودرس بوده و مابین ماه های 20 تا 37 بارداری، تولد نوزاد رخ می‌دهد.
زایمان زودرس دیررس
(Late preterm labor): در اصطلاح فارسی این زایمان با عنوان زایمان زودرس دیررس شناخته می‌شود که اغلب بین ماه های 34 الی 37 بارداری رخ می‌دهد.
زایمان زودرس به چه دلایلی رخ می‌دهد؟
در حقیقت زایمان زودرس دارای عوامل متعددی می‌باشد. شایع ترین دلایلی که برای این مشکل وجود دارد، داشتن یک زایمان زودرس قبل از زایمان فعلی، بارداری های دو یا چندقلویی و فواصل زمانی کمتر از شش ماه بین بارداری ها نیز از جمله این موارد هستند. بسیاری از افراد از روش های کمکی دارویی برای بارداری بهره گرفته یا از مشکلات مربوط به دهانه رحم مانند نارسایی سرویکس و … رنج می‌برند یا دچار دکولمان یا همان جفت سرراهی می‌شوند که همه این موارد و بسیاری از علل دیگر در احتمال افزایش زایمان زودرس نیز تاثیرگذار است. حال امروزه حتی خانم ها به مصرف موارد دخانیاتی مانند سیگار و … می‌پردازند و میان آن ها شایع شده است که خود احتمال ایجاد زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. از سایر موارد سقط جنین قبلی، بیماری تیروئیدی، فشار خون بالا و بیماری مزمن دیابت، اضافه وزن بالا قبل و حین بارداری، برخورد ضربه شدید، تروما، خونریزی های غیر طبیعی رحم و … نیز می‌باشند. دوران بارداری از حساس ترین دوره در زندگی زوجین بوده که باید بسیاری از موارد را رعایت کنند تا این مدت با سلامت جنین طی شود و تولد فرزندی سالم را تجربه کنند. این مراقبت های قبل و حین و بعد بارداری بسیار مهم بوده که حتما مستلزم داشتن بهترین متخصص زنان و زایمان می‌باشد.
علائم هشدار دهنده زایمان زودرس
اگرچه که زایمان زودرس ممکن است به صورت خودبه‌خودی برای خانم های باردار اتفاق افتد، اما هر یک از اشخاص باید در جلسه های مشاوره ای با دکتر زنان و زایمان خود در ارتباط با علائم هشدار دهنده این مشکل اطلاعات کاملی بدست آورند.
در این قسمت ما به برخی از این علائم اشاره خواهیم کرد:
- شکم درد
- احساس فشار در ناحیه لگن
- خونریزی رحم در ماه سوم بارداری
- تجربه انقباض های رحمی در یک ساعت بیش از حتی چهار مرتبه
- ترشحات رقیق واژن که درواقع پارگی خفیف کیسه آب می‌باشد.
تاثیر زایمان زودرس بر نوزاد
در پس زایمان زودرس، نوزاد به فرم نارس متولد می‌شود که نیاز به مراقبت های بسیار داشته و حتی در اکثر موارد از بین می‌روند. احتمال بقای نوزادان در نتیجه زایمان زودرس بسیار پایین بوده و در حقیقت این نوع زایمان یکی از علت های مرگ نوزادان ثبت شده است. این مورد تنها به کودکانی خاص ختم نشده و تمامی نوزادانی که قبل از هفته 37 بارداری متولد می‌شوند در خطر این موضوع هستند. زایمان زودرس علاوه بر موارد ذکر شده، تاثیراتی نظیر مشکلات تنفسی به دلیل عدم تکمیل ریه، اختلالات زردی و عملکردی مغز و مغز نارس و … بر نوزادان خواهد گذاشت.
آیا می‌توان از زایمان زودرس جلوگیری کرد؟
همانطور که در کل مقاله توضیح دادیم، این نوع زایمان تاثیرات منفی شدیدی بر سلامت نوزاد داشته و این موضوع اصلی ترین دلیل برای پراهمیت بودن این مسئله می‌باشد. حال به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که آیا می‌توان از زایمان زودرس پیشگیری کرد. در ابتدا باید این نکته را یادآور شد که راه های جلوگیری از این مشکل برای تمامی خانم های باردار تاثیرگذار نیست اما با این حال خانم باردار باید تمامی این موارد را بشناسد.
- کنترل وزن در بارداری از موارد بسیار مهم می‌باشد.
- در همه حتی تحت مراقبت های دکتر زنمان خوب باشید.
- در هر بار سونوگرافی باید اندازه دهانه رحم مورد بررسی قرار بگیرد.
- مادران باردار یا خانم هایی که قصد بارداری دارند، باید حتما مصرف دخانیات خوذد را قطع کنند.
- در صورتی که انقباضات رحمی مشکوک را به طور متعدد احساس کردید حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
- اقداماتی نظیر سرکلاژ یا پساری در صورت تشخیص نارسایی سرویکس باید انجام شود که نیاز به بررسی دارد.
- در صورتی که بیماری های مزمن یا حساسیتی دارید حتما پس از تشخیص بارداری به پزشک زنان خود اطلاع دهید.
- اگر نیاز به دندانپزشکی دارید یا قبل از بارداری به همه آن ها رسیدگی کنید و یا در صورتی که حین بارداری به مشکلات دندانی مواجه شدید، اگر غیر ضروری می‌باشد تا پایان دوران بارداری و زایمان به تعویق اندازید.
چگونه زایمان زودرس را تشخیص می‌دهند؟
برای تشخیص زایمان زودرس معمولا از دو نوع غربالگری استفاده می‌کنند. توجه داشته باشید که این روش های غربالگری با غربالگری بارداری متداول متفاوت است.
بررسی و اندازه گیری طول دهانه رحم در سونوگرافی
دکتر زنان و زایمان خوب ابتدائا جنین را از نظر اختلالاتی نظیر نارسایی قلبی و انقباضات خانم باردار را بررسی می‌کند. سپس اندازه ضخامت دهانه رحم را باید حتما مورد معاینه قرار دهند، همچنین بررسی لازم در ارتباط با وجود عفونت و … نیز انجام شود. مایع آمینوتیک، اتساع دهانه رحم، شرایط جنین، میزان فشار لگن و …. همه از مواردی هستند که باید حتما مورد بررسی قرار گیرند.زمانی که دهانه رحم دچار تغییرات دهانه می‌شود، پزشک توصیه می‌کند که از برقراری رابطه جنسی جلوگیری کنید و همچنین هیچگونه موارد دخانیاتی مصرف نکنید.
غربالگری فیبرونکتین جنین
از این نوع غربالگری اغلب برای خانم های بارداری استفاده می‌کنند که سابقه زایمان زودرس داشته یا علائم هشداردهنده این نوع زایمان در این افراد به چشم می‌خورد، استفاده می‌کنند. در واقع پروتئین تولید شده توسط جنین همان فیبرونکتین است که تولید بیش از اندازه معمول آن سبب باز شدن دهانه رحم می‌شود که در این صورت پس از تشخیص، از دارو های جلوگیری از زایمان بهره می‌برند و در این مدت زمان، برای تکمیل و رشد سریع‌تر ریه، کورتیکواستروئید تجویز و برای خانم باردار استفاده می‌کنند.
