تفاوت کولپوسکوپی و پاپ اسمیر از پرتکرارترین سوالاتی است ممکن است در هنگام انجام آزمایشات مربوط به سنجش سلامت دهانه رحم برای هر کسی پیش بیاید. هر دو روش برای تشخیص به موقع ناهنجاری های رحم، به کار می روند اما در برخی زمینه ها باهم تفاوت اساسی دارند. در این مقاله قصد داریم تا تفاوت کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر را به صورت علمی، جامع و همه جانبه در اختیار شما عزیزان قرار دهیم تا بتوانید با آسودگی خاطر از تمام ابعاد این دو روش آگاه شده و نسبت به شرایط خود و توصیه پزشک، روش مناسب را انتخاب کنید.
تفاوت کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر در چه مواردی است؟
کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر در چند جنبه اساسی با هم متفاوت هستند که موجب می شود هرکدام در موقعیت و شرایطی خاص اولویت به کارگیری و انجام پیدا کنند. اگرچه هر دوی این روش ها به منظور تشخیص ناهنجاری های دهانه رحم انجام می شود، ولی با این حال تفاوت در هدف، میزان دقت، نحوه انجام و تشخیص و برخی فاکتور های دیگر بین آن ها وجود دارد که در ادامه بیشتر بررسی خواهیم کرد.
به بیان ساده، پاپ اسمیر اولین گام در غربالگری سرطان دهانه رحم است، در حالی که کولپوسکوپی روشی تکمیلی و دقیق تر برای بررسی نتایج مشکوک محسوب می‌شود.
تفاوت کولپوسکوپی و پاپ اسمیر در زمان انجام
معمولا برای غربالگری اولیه ، برای همه زنان بالای ۲۱ سال، تست پاپ اسمیر توصیه می شود. این تست هر ۳ تا ۵ سال یک بار انجام می گیرد. در این تست تغییرات سلولی بررسی شده و در صورت غیرطبیعی بودن پیش از آن که تبدیل به سرطان شود اقدامات درمانی لازم شروع می شود.
کولپوسکوپی زمانی ضرورت پیدا می‌کند که نتیجه تست پاپ اسمیر غیر طبیعی باشد یا آزمایش HPV، ابتلا به نوع پرخطر ویروس را نشان دهد. همچنین اگر پزشک در حین معاینه متوجه ضایعات مشکوکی در دهانه رحم یا واژن شود، یا فرد با علائمی مانند خونریزی پس از رابطه جنسی، لکه بینی های غیرمعمول یا ترشحات غیرطبیعی مواجه باشد، انجام این روش برای بررسی دقیق تر توصیه می شود. علاوه بر این، در مواردی که فرد در گذشته دچار ضایعات دهانه رحم بوده و تحت درمان قرار گرفته است، کولپوسکوپی می‌تواند ابزاری مهم برای ارزیابی روند بهبودی و مشاهده میزان پاسخ به درمان های قبلی باشد.
تفاوت کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر در شیوه انجام
تست پاپ اسمیر یک روش ساده و غیر تهاجمی است که در مطب پزشک یا مراکز بهداشتی انجام می شود. برای انجام این تست، نمونه‌ای از سلول های سطحی دهانه رحم با استفاده از برس یا اسپاتول برداشته شده و به آزمایشگاه فرستاده می‌شود.
در مقابل کولپوسکوپی با استفاده از دستگاهی به نام کولپوسکوپ انجام می شود. این دستگاه نوعی میکروسکوپ مخصوص است که بزرگنمایی بالایی دارد.
ابتدا دهانه رحم با اسپکولوم باز می شود. سپس کولپوسکوپ نزدیک دهانه واژن قرار می گیرد تا بافت های سلولی این ناحیه بزرگنمایی شود. روش کولپوسکوپی نیازمند حضور پزشک متخصص و تجهیزات مخصوص است. در صورتی که بافت های تغییر شکل یافته یا غیرطبیعی دیده شود، پزشک می‌تواند هم زمان نمونه برداری یا همان بیوپسی را نیز انجام دهد. انجام کولپوسکوپی معمولا زمان بیشتری نسبت به پاپ اسمیر نیاز دارد و ممکن است حتی به بی حسی موضعی هم نیاز داشته باشد.
تفاوت کولپوسکوپی و پاپ اسمیر در آماده سازی قبل از تست
در مورد تست پاپ اسمیر، بهتر است حداقل ۲۴ ساعت قبل از مراجعه، از برقراری رابطه جنسی، استفاده از دوش واژینال، تامپون، کرم ها یا داروهای واژینال پرهیز کنید. این اقدامات ممکن است باعث تغییر در محیط دهانه رحم شده و نتایج آزمایش را تحت تاثیر قرار دهند. بهتر است است در زمانی انجام گیرد که فرد خونریزی قاعدگی ندارد، زیرا وجود خون می‌تواند دقت نمونه برداری را کاهش دهد.
اما در مورد کولپوسکوپی، آماده سازی کمی دقیق تر است. از ۲۴ تا ۴۸ ساعت پیش از انجام معاینه، باید از رابطه جنسی، استفاده از تامپون و هرگونه فرآورده واژینال پرهیز شود. همچنین بهتر است کولپوسکوپی در زمانی انجام شود که فرد در دوره قاعدگی نباشد. رعایت این نکات کمک می کند تا بافت دهانه رحم در حالت طبیعی تری مورد بررسی قرار گیرد و احتمال خطا یا نیاز به تکرار تست نباشد.
تفاوت در کاندیدای مناسب
تست پاپ اسمیر معمولا برای تمامی زنان از سنین ۲۱ سال به بالا که از نظر جنسی فعال هستند، به عنوان بخشی از غربالگری های روتین توصیه می شود. این تست با هدف شناسایی زودهنگام سلول های غیرطبیعی یا پیش سرطانی در دهانه رحم انجام می گیرد.
در مقابل، کولپوسکوپی برای همه افراد ضروری نیست و تنها در مواردی انجام می شود که نتیجه تست پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد یا پزشک به علائم غیرعادی در دهانه رحم مشکوک باشد. در واقع کاندیدای مناسب پاپ اسمیر همه زنان بالای ۲۱ سال و کاندیدای مناسب کولپوسکوپی همه کسانی هستند که تست پاپ اسمیر آن ها ضرورت بررسی مجدد را نشان دهد.
تفاوت کولپوسکوپی و پاپ اسمیر در عوارض احتمالی
تست پاپ اسمیر به دلیل ماهیت غیر تهاجمی و ساده، عوارض جدی ندارد و تنها ممکن است کمی ناراحتی خفیف یا خونریزی مختصر در زمان نمونه برداری رخ دهد.
کولپوسکوپی، به ویژه در صورتی که همراه با انجام نمونه برداری انجام شود، ممکن است باعث درد خفیف، خونریزی کم یا حساسیت در ناحیه دهانه رحم شود. البته عفونت یا خونریزی شدید در کولپوسکوپی بسیار نادر است اما ممکن است در برخی موارد این عوارض احتمالی دیده شود. به همین دلیل پس از کولپوسکوپی مراقبت های خاصی توسط پزشک توصیه می شود. رعایت این دستورالعمل ها و نکات بهداشتی در کاهش عوارض احتمالی نقش مهمی دارد.
آیا کولپوسکوپی می‌تواند تغییرات خفیفی را شناسایی کند که پاپ اسمیر قادر به آن نیست؟
در تست پاپ اسمیر تنها نمونه ای سطحی از سلول های دهانه رحم برای بررسی برداشته می شود، اما برخی تغییرات جزئی ممکن است از دید پنهان بمانند. کولپوسکوپی با بزرگ نمایی بافت و استفاده از محلول های خاص مانند استیک اسید، دید واضح تری به پزشک می دهد و امکان تشخیص دقیق تر ضایعات خفیف یا نواحی مشکوک را فراهم می کند.
فرق کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر در هزینه‌ی انجام آزمایش
تست پاپ اسمیر هزینه کمتری نسبت به کولپوسکوپی دارد، زیرا فرایند آن ساده تر بوده و تجهیزات کمتری نیاز دارد و در بسیاری از مراکز به صورت رایگان یا با هزینه پایین ارائه می شود.
کولپوسکوپی به دلیل نیاز به دستگاه تخصصی، پزشک متخصص و احتمال انجام بیوپسی، هزینه بالاتری دارد و معمولا در مراکز تخصصی یا بیمارستان ها انجام می گردد. البته هزینه این روش بسته به محل انجام و تجهیزات متفاوت است.
تفاوت کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر در تکرار آزمایش
انجام تست پاپ اسمیر بسته به شرایط سلامت فردی و نظر متخصص زنان، ممکن است به صورت چند سال یک بار ضرورت پیدا کند. اما کولپوسکوپی در صورت لزوم فقط یک بار انجام می شود و فقط در صورتی توسط پزشک متخصص مجددا تکرار می شود که نتایج کولپوسکوپی قبلی مبهم بوده و نیاز به بررسی های دقیق تر باشد. فرق کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر در این زمینه، اینست که کولپوسکوپی در صورت اطمینان از سلامت دهانه رحم، برخلاف پاپ اسمیر نیاز به تکرار سالیانه و دوره ای ندارد.
تفاوت در گزارش نتیجه
یکی دیگر از تفاوت‌های مهم بین پاپ اسمیر و کولپوسکوپی در زمان دریافت نتیجه آن هاست. نتایج تست پاپ اسمیر معمولا بین ۳ تا ۱۰ روز کاری آماده می شود، زیرا نمونه به آزمایشگاه ارسال و از نظر سلولی بررسی می شود. در مقابل، نتیجه کولپوسکوپی معمولا به صورت اولیه در همان جلسه توسط پزشک مشخص می شود، چرا که دهانه رحم به طور مستقیم مشاهده می شود. اما اگر کولپوسکوپی با بیوپسی همراه باشد، نتایج دقیق آزمایشگاهی آن ممکن است بین ۷ تا ۱۴ روز زمان ببرد.
آیا انجام هر دو روش لازم است؟
تفاوت کولپوسکوپی و تست پاپ اسمیر، در ضرورت اقدام، این است که تست پاپ اسمیر به‌عنوان یک روش غربالگری اولیه و روتین برای شناسایی تغییرات سلولی در دهانه رحم به‌کار می رود و از سن مشخصی به بعد معمولا برای زنان به طور منظم توصیه می شود.
در مقابل، کولپوسکوپی یک روش تشخیصی تخصصی تر است که تنها در صورتی انجام می شود که نتایج پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد. بنابراین، پاپ اسمیر یک مرحله همگانی و ضروری و اولیه برای تست سلامت دهانه رحم است و کولپوسکوپی اقدامی تکمیلی و تخصصی برای پیگیری نتایج مشکوک به حساب می آید.
تست پاپ اسمیر بهتر است یا کولپوسکوپی؟
همان‌طور که پیش تر اشاره شد، کولپوسکوپی از نظر دقت و هزینه و تخصصی بودن روند آزمایش و نتیجه آن نسبت به پاپ اسمیر در سطح بالاتری قرار دارد، اما این موضوع به معنای بهتر بودن آن برای همه نیست. هر دو تست نقش متفاوتی دارند و در بسیاری از موارد مکمل یکدیگر هستند. بسته به وضعیت بیمار، ممکن است نیاز باشد هر دو آزمایش به طور هم زمان انجام شوند تا تشخیص دقیق تری از وضعیت دهانه رحم، بدست آید.
نتیجه گیری
پاپ اسمیر و کولپوسکوپی در زمینه های متعددی با هم تفاوت دارد اما مهم ترین آن ها اینست که تست پاپ اسمیر ابزاری همگانی و اولیه برای غربالگری است ولی به تنهایی قادر به تشخیص قطعی سرطان نیست. در مقابل، کولپوسکوپی با دقت بالاتر و نیاز به تخصص ویژه، امکان مشاهده مستقیم و دقیق تر بافت دهانه رحم را فراهم می کند و در صورت نیاز، بیوپسی نیز همراه آن انجام می گیرد.